INTERVIEW MET RITA SÜTER

INTERVIEW MET BEWUSTE ONDERNEMER: Rita Süter

Rita Süter is met Praktijk Kunstzinnige Therapie en Vorming Amsterdam aangesloten bij Bewust Amsterdam. Tekenen en schilderen met dementerenden is wat haar leven zinvol maakt. Zelf schildert zij graag met plantenverf en dit biedt zij ook haar cliënten aan. 

door: Brenda Serrée | Branding Diva & co-creator Bewust Amsterdam

WIE BEN JE?

Ehm, ik ben moeder van drie kinderen en heb ook al twee kleinkinderen. Oma zijn vind ik een super leuke rol. Zeker omdat ik een oma ben, volgens mijn kleinkinderen, die kan schilderen en tekenen en zij daar ook nog eens in zijn geïnteresseerd.

Als persoon ben ik iemand die heel intuïtief werkt. Ik probeer vanuit warmte en belangstelling te werken en zo de kracht in iemand aan te spreken. In plaats van degene die het allemaal heel goed weet, wil ik naast iemand lopen tot de ander zegt: ‘Nu kan ik het weer alleen’.

WIE HELP JE?

Mijn doelgroep zijn dementerende ouderen. Ik loop dan een tijdje met hen mee. Het doel is dan welzijn en verbinding. Dat is een andere route dan met iemand van, zeg veertig jaar.

Het is erg leuk werken met deze ouderen, omdat je ziet hoeveel je voor iemand kan betekenen in dat laatste stukje van zijn/haar leven.

ZIJN HET MENSEN DIE ALTIJD AL CREATIEF WAREN?

Nee. Ik ontdekte juist dat mensen die al creatief bezig waren, bij het vorderen van de dementie heel kritisch op zichzelf zijn omdat ze dingen niet meer kunnen zoals ze gewend waren te doen. Soms kunnen zij dat opzij zetten door een andere techniek te willen leren.

Over het algemeen worden mensen die dit nooit hebben gedaan, juist op een andere manier en op een ander niveau aangesproken. Zo begeleid ik mensen met een dementie die advocaat zijn geweest of moeder waren van een groot gezin en nooit tijd of interesse hadden zich schilderend of tekenend te uiten. Je ziet dan dat ook deze mensen iets nieuws kunnen leren en ontwikkelen. De familie reageert vaak heel positief op de schilderingen waardoor er ook weer een stukje eigenwaarde groeit.

STEL IEMAND KOMT NIEUW BIJ JOU, DAN …

Deze man of vrouw heeft dan met mij gebeld en een afspraak gemaakt. Hij heeft al verteld waarvoor hij komt, meestal is het een heel verhaal. Ik vraag of hij/zij dat terug kan brengen tot één zin of woord. Ik vraag dit omdat vaak blijkt dat cliënten in de sessie beter kunnen verwoorden waarvoor ze komen.

Als de nieuwe cliënt komt, dan heb ik veel materialen voorhanden, maar het liefst ga ik een eerste keer schilderen. Met bepaalde ‘regenboog oefeningen’ kan ik samen met de cliënt kijken waar diegene vastloopt of juist teveel ruimte heeft.

WAT ZEGT IEMANDS MANIER VAN SCHILDEREN?

Iemand die heel licht schildert, is bijvoorbeeld niet verbonden met zichzelf of zegt moeilijk Ik. Terwijl er ook mensen zijn die met hetzelfde materiaal zo dik schilderen alsof het olieverf is. Die zitten in de wil-stand, het wordt zo stevig neergezet.

Soms kunnen mensen helemaal geen groen krijgen uit blauw en geel. Dit kan iets zeggen over het hart chakra.

Ik heb iemand gehad die altijd veel bij zich had. Veel tassen, veel in haar hoofd, altijd andere verhalen erbij. In een houtskool portretreeks werd helder dat ze één van een tweeling is geweest in de baarmoeder. Dit kindje is voortijdig afgevloeid. (Zij heeft dit ook geverifieerd bij haar moeder). Zo kwamen we het volgende boek tegen

‘Het drama in de moederschoot” van A.R. Autermann, dat is erg mooi om te lezen. Mensen met die achtergrond als tweeling blijken altijd veel mee te nemen als compensatie voor wat er niet was.

WAT LEVERT DE THERAPIE OP?

Mensen voelen zich veel rustiger, omdat ze dingen beter snappen, bewust kunnen verwerken en het een plek kunnen geven.

KRIJG JE REACTIES DIE ECHT IETS MET JE DOEN?

Ja! Op mijn werk met dementerenden wilde een mevrouw eerst pertinent niet meedoen. Zij sliep liever de hele dag. Het duurde een paar weken voordat ik haar had ‘versierd’ en ze met me meeging (lacht). Deze van oorsprong Ierse dame, volwassen geworden in Australië was getrouwd met Nederlander.

Ze tekende telkens maar wat, “droedels” noemde ze het, tot ze er op een gegeven ogenblik achter kwam dat het weleens wortels konden zijn die niet in de aarde zaten. Ze zei: ‘Ik heb eigenlijk geen wortels hè, dat zie je hieraan.’ Ze kon nu over het ontbreken van echte roots praten en vanaf die tijd is ze weer met kunst maken bezig, wat ze vroeger ook deed. Nu maakt ze zulke mooie dingen dat iedereen haar complimenten geeft. Ze heeft er succes mee.

Ze is natuurlijk al heel veel dingen vergeten, kwijt uit haar geheugen. Eerst was ze alleen aan het slapen en eten, en nu komt ze 1 keer per week schilderen. Ze gaat ook weer naar koorzang. Het doet haar zichtbaar goed.

Ik ben er zielsgelukkig mee. Dan heb ik haar niet alleen een basis kunnen geven, maar ook kunnen bijdragen aan dat ze weer trots is op wie ze is.

WAT ZOU JE ZELF WILLEN DOEN ALS JE LATER OUD BENT?

Ik ben nu 60, maar heb nog twee jonge kinderen in huis wonen van 18 en 20. Als ik later oud ben, zou ik in een woongemeenschap willen wonen waar je samen oud wordt. Schilderen, zingen, toneel spelen, houten dingen maken, schrijven, verhalen vertellen. Dat doe ik nu ook allemaal een beetje.

WAT ZING JE?

We hebben een Russische dirigente dus we zingen veel Russische liederen.

SPREEK JE RUSSISCH?

Nee, helemaal niet. Zij vertelt waar het over gaat. Dat is heel leuk. Leuk om die klanken te maken.

WANNEER WIST JE DAT JE DIT MOEST DOEN?

Ik was als kind heel creatief, maar als beginnend volwassene niet. Ik was eigenlijk coördinator op een administratiekantoor en had daar op een gegeven moment zoveel onvrede mee dat ik acuut mijn baan opzegde. Ik mocht een beroeps/studiekeuze traject doen. Na twee dagen testen vertelde men dat het voor mij belangrijk was een opleiding te doen die zowel creatief als religieus was! Zo kwamen ze bij de kunstzinnige therapie terecht. Deze heeft als achtergrond de antroposofie. De opleiding was ontzettend duur en toch betaalde mijn moeder die opleiding.

WAT HOUDT ANTROPOSOFIE IN?

Het is een levenswijze en manier van kijken die omvangrijk is maar ook steeds algemener aan het worden is. Zij is terug te vinden in de medische wetenschap, de landbouw, scholen, de vrije school! En in veel therapieën.

WAS HET MAKKELIJK OF MOEILIJK OM TE KIEZEN VOOR KUNST?

Ja, het was moeilijk. Het zijn wel levensopdrachten hoor. Je verliest vrienden, omdat zij het niet snappen én omdat je geen tijd hebt tijdens de opleiding. De opleiding duurde 4,5 jaar. Ik was 39 toen ik ermee begon en kreeg een jaar later ons tweede kind. Toen ik 42 was, kreeg ik mijn derde kind.

Het was absoluut een hectische tijd. Een aantal jaren later ben ik gescheiden, ons huwelijk trok dit niet.

WAAR SCHILDER JE ZELF GRAAG MEE?

Het liefst schilder ik nat in nat. Bijna altijd met plantenverf.

Ik schilder een keer per week al 15 jaar met een vriendin samen. Zo ontdek ik steeds nieuwe dingen. En een keer per maand met collega’s, sprookjes schilderen! Innerlijke beelden vertalen.

WAT IS PLANTENVERF?

Dat heb ik jaren geleden ontdekt. Het is zo’n schilderdoosje met rondjes met verf, gemaakt van planten als gardenia, blauwe bessen, rode biet. Die kleuren houden een grote lichtkracht, die kunnen eigenlijk niet vertroebelen of vloeken met elkaar. De kleuren blijven heel mooi en gaan naar elkaar klinken. Als een schilderij dan is opgedroogd, komen er andere kleuren tevoorschijn.

Mensen met dementie komen daardoor al snel bij vroeger terecht.

WAT IS JOUW FAVORIETE KLEUR?

Dat is blauw. Van kleins af aan al.

BEN JE AMSTERDAMMER?

Ja. Toevallig zei ik dat vandaag tegen iemand: ik heb in veel stadsdelen gewoond en ben van de generatie waarvan veel mensen verhuisden naar Almere, Purmerend en omstreken. Ik ben altijd blij als ik weer thuis kom van zo’n stad. Lekker in Amsterdam.

Nu woon ik in Amsterdam-Zuid, dit is echt mijn plek!

WIL JE NOG IETS VERMELDEN?

Ik start vrijdag 27 oktober met een cursus ‘Dichter bij bomen’ om dichter bij de levenskracht van de natuur te komen. Dat werkt vitaliserend en versterkend. Tekenen, schilderen, verhalen, meditatie en het volgen van je uitgezochte boom is heerlijk om te doen. Die cursus geef ik op de Pieter Lastmankade vlakbij het Valeriusplein. De cursusdagen zijn ook apart te volgen.

Wil je meer weten over Rita Süter en kunstzinnige therapie in Amsterdam, kijk dan op http://www.bewustamsterdam.nl/persoonlijke-groei/kunstzinnige-therapie/271/kunstzinnige-therapie-amsterdam

Interview door Brenda Serrée van Branding Diva & co-creator Bewust Amsterdam